Czy zakup autoklawu to obowiązek w gabinecie medycznym?

Czy muszę kupować autoklaw do salonu kosmetycznego?
Jaka jest podstawa prawna nakładająca obowiązki na kosmetologa?
 

Często padające pytanie ze strony osób prowadzących salony kosmetyczne brzmi - czy muszę kupić autoklaw? Odpowiedź jest krótka - nie. Nie ma takiego obowiązku. Podstawą prawną do 2012 roku było ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej. Dokument ten precyzował wyraźnie oczekiwania stawiane powyższym gabinetom jak:
§ 10. 1. Do wykonywania zabiegów używa się wyłącznie technicznie sprawnych narzędzi i urządzeń oraz preparatów o aktualnym terminie ważności i zaleconym stężeniu.
§ 10. 2. Do dezynfekcji używa się środków dopuszczonych do obrotu.
§ 11. 1. Narzędzia przechowuje się w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem.
§ 11. 2. Narzędzia lub ich części, których stosowanie:
1) nie powoduje naruszenia ciągłości tkanek, po każdym użyciu dokładnie czyści się, myje i dezynfekuje;
2) powoduje naruszenie ciągłości tkanek, po każdym użyciu poddaje się dezynfekcji, a następnie myje i sterylizuje.
§ 11. 4. Niedopuszczalne jest wielokrotne używanie narzędzi przeznaczonych do jednorazowego użytku.
§ 11. 5. Narzędzia jednorazowego użytku używane przy świadczeniu usług, powodujące naruszenie ciągłości tkanek, bezpośrednio po użyciu odkłada się do zamykanych, szczelnych pojemników o nienasiąkliwych ścianach.
§ 12. Narzędzia wielorazowego użytku naruszające ciągłość tkanek poddaje się sterylizacji lub dezynfekuje przy użyciu środków, o których mowa w § 10 ust. 2.
Jasno więc wynikało, że używając narzędzi wielokrotnego użytku, które naruszają ciągłość tkanek, należy je w odpowiedni sposób dostarczyć do dezynfekcji, mycia i sterylizacji. Rozporządzenie nic nie wspominało o konieczności posiadania autoklawu w gabinecie i skupiało się wyłącznie na używaniu sterylnych narzędzi przeznaczonej do pewnej grupy zabiegów. Z tego powodu osoby, które z jakiegoś powodu nie chciały kupować własnego autoklawu, korzystały z usług zewnętrznych sterylizatorni lub koncentrowały się na narzędziach jednorazowego użytku. 
10 czerwca 2019 roku pojawił się projekt Rozporządzenia mający wprowadzić zmiany w powyższym akcie prawnym, który jednak po dziś dzień pozostał jedynie projektem. Jego najnowszą odsłonę znajdą Państwo na stronie Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Otwocku (link). W dokumencie doprecyzowano omawiane zagadnienie:
§ 11. 1. Na potrzeby świadczonych usług, materiał skażony poddaje się dekontaminacji, obejmującej mycie, dezynfekcję i sterylizację przeprowadzaną:
1) przez wyspecjalizowany podmiot zewnętrzny świadczący usługi w zakresie sterylizacji narzędzi, wyrobów medycznych i innych materiałów, zwany dalej „podmiotem zewnętrznym”, na podstawie umowy z tym podmiotem lub
2) na stanowisku sterylizacji.
§ 11. 6. Sterylizację w obiekcie przeprowadza się w specjalnie do tego przeznaczonym sterylizatorze parowym spełniającym co najmniej standardy normy PN-EN 13060 – Małe sterylizatory parowe – służące do sterylizacji w opakowaniu sterylizacyjnym.
Do projektu Rozporządzenia dołączono załącznik numer 2, który objaśnia SZCZEGÓŁOWE WARUNKI W ZAKRESIE DEKONTAMINACJI. 

PODSUMOWUJĄC. Nie było i nie ma wymogu posiadania autoklawu w salonie kosmetycznym. Oczywiście kwestią dyskusyjną pozostaje opłacalność sterylizacji narzędzi w zewnętrznej sterylizatorni, ale nie o tym jest ten post. Decydując się na zakup autoklawu warto dowiedzieć się, jak powinna wyglądać organizacja pracy w sterylizatorni. Z tego powodu zachęcamy do odbycia szkolenia, które oferujemy naszym klientom niezmiennie od 2006 roku.