Uprawnienia do obsługi autoklawu medycznego

Uprawnienia do obsługi autoklawu medycznego - czy są potrzebne i jak je zdobyć?
Dlaczego wiedza z zakresu sterylizacji narzędzi medycznych jest istotna nie tylko ze względu na dobro pacjenta?
Jakie ryzyko wiąże się z nieumiejętną obsługą autoklawu i nieodpowiednim wykonywaniem cykli sterylizacyjnych?
 

Wiele osób kupujących autoklaw nie zdaje sobie sprawy z faktu, że jest on urządzeniem medycznym mającym ogromny wpływ na ludzkie zdrowie, a nawet życie. Prawidłowo wysterylizowane narzędzia to podstawa szeroko pojętego zagadnienia jakim jest ochrona zdrowia. Niestety zdarza się, że autoklaw traktowany jest jako zło konieczne, zaś procesy sterylizacyjne wykonywane są po macoszemu co może prowadzić do poważnych konsekwencji. 
 

W Polsce technik sterylizacji medycznej został oficjalnie wprowadzony do klasyfikacji zawodów i specjalności w 2015 roku. Stało się to w odpowiedzi na rosnące wymagania jakie Unia Europejska nałożyła na placówki sterylizujące narzędzia medyczne. Od tego momentu możliwe jest uzyskanie kwalifikacji technika sterylizacji medycznej w szkołach policealnych, gdzie program nauczania obejmuje m.in. wiedzę z zakresu procesów dezynfekcji, sterylizacji, obsługi specjalistycznego sprzętu oraz zasad aseptyki i antyseptyki. Absolwenci tego kierunku są przygotowani do pracy w centralnych sterylizatorniach, blokach operacyjnych oraz innych jednostkach medycznych.

Ale czy w małym gabinecie medycznym, stomatologicznym lub kosmetologicznym potrzeba aż tak wykwalifikowanego personelu do obsługi autoklawu?

W Polsce Sanepid wymaga, aby osoby obsługujące autoklawy były odpowiednio przeszkolone i posiadały wiedzę na temat zasad sterylizacji oraz obsługi sprzętu zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dlatego w małych sterylizatorniach póki co akceptowane są szkolenia, które przeprowadzają autoryzowani sprzedawcy i serwisanci danej marki autoklawu. W przypadku firmy gebiss.pl są to autoklawy marki Tinget, Enbio, Lafomed i Reverberi.
 
Kurs musi spełniać jednak pewne wymogi. Jak już wspomnieliśmy musi być wykonany przez firmę, która posiada autoryzację producenta lub jego przedstawiciela, a co za tym idzie wiedzę z zakresu obsługi konkretnego urządzenia. Ponadto szkolenie musi poruszać kwestie związane z zasadami sterylizacji czyli: prawidłowym przygotowaniem wsadu, kontrolą wewnętrzną autoklawu i procesu sterylizacyjnego jaki się w nim odbywa, archiwizacją dokumentacji. Zwieńczeniem takiego kursu jest imienny certyfikat poświadczający jego odbycie. 

Ważne! Kurs przeprowadzony przez autoryzowanego sprzedawcę lub serwisanta danej marki nie jest równoznaczny z uzyskaniem tytułu technika sterylizacji. Szkolenie takie dopuszcza jedynie obsługę konkretnego autoklawu. 

Jakie ryzyko niesie za sobą obsługa autoklawu bez wymaganego szkolenia?

Po pierwsze należy liczyć się z karą administracyjną nałożoną przez sanepid w trakcie kontroli. Najczęściej jest to grzywna w połączeniu z nakazem wstrzymania działalności do czasu uzupełnienia braków w szkoleniu. Po drugie należy mieć na uwadze fakt, że w razie wystąpienia incydentu (np. zakażenia pacjenta z powodu niedostatecznej sterylizacji) osoba nieprzeszkolona oraz jej pracodawca mogą być pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej lub karnej. Tu warto także pamiętać o bezpieczeństwie osoby przeprowadzającej procesy sterylizacyjne, gdyż to ona narażona jest na kontakt ze skażonymi narzędziami, które trzeba we właściwy sposób przygotować i wysterylizować. Osoba bez przeszkolenia może nie znać wymagań dotyczących dokumentowania cykli sterylizacyjnych, co jest kluczowe dla audytów i ewentualnych dochodzeń. Brak wiedzy na temat prawidłowego użytkowania autoklawu (np. nieodpowiednie ustawienie parametrów, niewłaściwe ładowanie wsadu) może prowadzić do uszkodzenia urządzenia, co wiąże się z kosztownymi naprawami.

Podsumowując, kupując nowy autoklaw warto pamiętać o tym, by sprzedawca przeszkolił nas z jego obsługi i wyjaśnił aspekty związane z organizacją pracy w sterylizatorni. Profesjonalne firmy oferują taką usługę w połączeniu z instalacją zakupionego autoklawu w miejscu jego pracy i warto z niej korzystać ze względu na własne i pacjentów bezpieczeństwo.