Zgłaszanie autoklawu do Urzędu Dozoru Technicznego (UDT)

Jak dokonać zgłoszenia autoklawu w UDT?
Jaki formularz należy wypełnić zgłaszając autoklaw w UDT?
Czy autoklaw medyczny jest kotłem parowym?
 

Zgłoszenie autoklawu w Urzędzie Dozoru Technicznego nie jest wielce skomplikowaną czynnością, ale niestety sprawiającą czasami problem nawet urzędnikom pracującym w UDT. Przynajmniej raz w miesiącu otrzymujemy od naszych klientów prośbę dotyczącą pomocy przy wypełnieniu wniosku, który otrzymali od inspektora UDT. Zasadniczo kłopoty wynikają zawsze z tego samego, czyli właściwego doboru wniosku do urządzenia. Niestety co jakiś czas, z niewiadomych nam powodów, klient otrzymuje dokument zatytułowany "OPIS TECHNICZNY KOTŁA PAROWEGO". Ponieważ autoklaw medyczny nie jest kotłem parowym, toteż nie ma opcji, by wypełnić ten formularz i na jego podstawie zgłosić urządzenie jako kocioł parowy. Równie dobrze można próbować rejestracji wazonu jako basenu tylko dlatego, że oba te zbiorniki służą do magazynowania wody. 

Czym więc jest autoklaw medyczny? Urządzeniem służącym do sterylizacji narzędzi medycznych, materiałów chirurgicznych i innych przedmiotów, które muszą być jałowe. Stosowany głównie w szpitalach, laboratoriach, gabinetach stomatologicznych i weterynaryjnych, zapewnia eliminację drobnoustrojów, w tym bakterii, wirusów, grzybów i spor. Komora ciśnieniowa jest dostosowana do sterylizacji: musi być szczelna i umożliwiać kontrolowane podgrzewanie oraz chłodzenie. Ma zaawansowane systemy kontroli temperatury, ciśnienia i czasu sterylizacji, często sterowane mikroprocesorowo. Zwykle działa w zakresie temperatury od 121°C (1 atm nadciśnienia) do 134°C (2,4 atm nadciśnienia). Cykl pracy trwa od kilku do kilkudziesięciu minut w zależności od rodzaju sterylizowanego materiału, jest monitorowany i zapisywany celem archiwizacji. Jako urządzenie medyczne podlega ścisłym normom i certyfikacjom (EN 13060) i pośrednio (komora sterylizacyjna i zabezpieczający ją zawór bezpieczeństwa), jako urządzenie ciśnieniowe pod dyrektywę PED.
 

A czym jest kocioł parowy? 

Urządzeniem wykorzystywanym do wytwarzania pary w procesach przemysłowych, np. w elektrowniach, przemyśle spożywczym, chemicznym czy tekstylnym. Służy do dostarczania energii cieplnej lub mechanicznej (np. napęd turbin). Nie ma funkcji sterylizacyjnej. Składa się z większych elementów wytwarzających parę w dużych ilościach (np. rur opalanych lub zbiorników z wodą, a nie wytwornicy pary). Konstrukcja nastawiona na produkcję pary o wysokim ciśnieniu lub dużej wydajności, a nie precyzyjną kontrolę parametrów. Kocioł parowy może pracować przy znacznie wyższych ciśnieniach i temperaturach (w zależności od potrzeb przemysłowych).
Parametry są dostosowywane do wymaganej produkcji pary, a nie do jałowości. Nie jest urządzeniem medycznym i podlega bezpośrednio pod normy ciśnieniowe (PED).
 

Dlaczego więc nie można zgłosić w UDT autoklawu na formularzu odnoszącym się do kotła parowego? Pomijając już fakt, że są to dwa różne urządzenia, które na dodatek służą do dwóch zupełnie odmiennych rzeczy, to warto zauważyć, że nie ma możliwości wypełnienia większości tabelek, które w formularzu identyfikują kocioł parowy. Autoklaw nie posiada palnika, nie spala paliwa, nie produkuje odpadów powstających w wyniku spalania, nie da się podać jego nominalnej mocy cieplnej, wydajności pary, powierzchni ogrzewalnej podgrzewacza pary, temperatury pary przegrzanej, danych technicznych parownika itd, itd.

Aby więc prawidłowo zgłosić autoklaw w UDT należy wypełnić inny formularz, który nazywa się "OPIS TECHNICZNY MAŁEGO ZBIORNIKA CIŚNIENIOWEGO", gdyż ustawodawca sklasyfikował autoklawy medyczne właśnie w tej grupie urządzeń. Jak to zrobić?

W pozycji "eksploatujący / użytkownik zbiornika" wpisujemy własne dane. Miejscem eksploatacji jest adres, pod którym autoklaw będzie wykorzystywany do pracy, czyli najczęściej adres naszego gabinetu medycznego. Wytwórcę zbiornika (autoklawu), podobnie jak jego numer fabryczny, rok produkcji, parametry techniczne jak najwyższe dopuszczalne ciśnienie i temperatura, czy pojemność komory znajdziemy na tabliczce znamionowej autoklawu, ewentualnie w specyfikacji technicznej, którą otrzymamy wraz z instrukcją obsługi od sprzedawcy. Osprzęt zabezpieczający przed wzrostem ciśnienia to zawór bezpieczeństwa. Jego wszelkie nastawy, numery seryjne czy producenta znajdziemy na certyfikacie zaworu, który także jest dostarczany w dniu sprzedaży użytkownikowi autoklawu. 
 

Co będzie wymagane przez inspektora UDT poza autoklawem?
- wypełniony paszport techniczny,
- instrukcja obsługi w języku polskim,
- certyfikat CE i deklaracja zgodności,
- specyfikacja techniczna urządzenia,
- rysunek techniczny komory sterylizacyjnej,
- schemat elektryczny i hydrauliczny autoklawu,
- zawór bezpieczeństwa, jego certyfikat i nastawa,
- tabliczka znamionowa,
- i uwaga!- własnoręcznie sporządzony szkic sterylizatorni z zaznaczonym na nim miejscem, w którym stać będzie autoklaw.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. autoklawy o pojemności komory sterylizacyjnej mniejszej lub równej 20l podlegają pod uproszczoną formę dozoru technicznego. Oznacza to, że na zgłoszeniu autoklawu nasz kontakt z UDT się zakończy. Autoklawy o większej pojemności komory sterylizacyjnej niż 20l podlegają pod pełną formę dozoru i w związku z tym kontrola ze strony UDT będzie się powtarzać cyklicznie co roku, zaś po 10 latach konieczne będzie wykonanie próby ciśnieniowej komory sterylizacyjnej.